Soru – Cevap / Buluş Basamağı

Buluş basamağı incelemesinde uygulanan problem-çözüm yaklaşımı uyarınca bir istemin buluş basamağına sahip olup olmadığı değerlendirmesi yapılırken ilk adım söz konusu istemin teknik ihtivasına en yakın ‘önceki teknik’ belgesini tespit etmektir. Söz konusu belge yani İngilizce ifadesi ile ‘Closest Prior Art’, kısaca CPA olarak anılabilir.

CPA tespit edilirken dikkatli olunmalıdır. Bir istemin teknik ihtivasına en yakın teknik belgeyi belirlerken, söz konusu istemin yer aldığı patent başvurusunun teknik sınıfı ile (Mesela Dünya Fikri Haklar Teşkilatı -WIPO- tarafından tanımlanmış IPC kodu veya Avrupa Patent Ofisi –EPO- tarafından tanımlanmış CPC kodu) CPA olarak tanımlanan patent başvuru veya belge yayınının teknik sınıfının aynı veya komşu sınıflar olup olmadıkları değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirme neticesinde istemin yer aldığı başvuru ile CPA’nın aynı teknik sınıfta olmaları normal olarak beklenen bir durumdur.

Buluş basamağı incelemesinde uygulanan problem-çözüm yaklaşımı uyarınca bir istemin buluş basamağına sahip olup olmadığı değerlendirmesi yapılırken ilk adım söz konusu istemin teknik ihtivasına en yakın ‘önceki teknik’ belgesini tespit etmektir. CPA mutlaka istemin yer aldığı başvuru ile aynı teknik sınıfta olmak zorunda değildir. Örneğin başka bir teknik sınıfta olmasına rağmen buluş basamağı incelemesine tabi tutulan başvurunun isteminde tanımlanan unsurlardan en çok sayıda ortak unsurun açıklandığı bir patent başvuru veya belgesi de aynı teknik sınıfta olmamasına karşın CPA olarak tayin edilebilir.

Unutulmamalıdır ki normal şartlarda her istem için tek bir CPA tayini yapılmalıdır; zira bir isteme en yakın teknik ilişkide ancak bir belge olabilir. Ancak özel durumlarda birbirinden farklı ama aynı şekilde yakın belgelerin bulunduğu örnekler de olabilir.

Buluş basamağı incelemesinde uygulanan problem-çözüm yaklaşımı uyarınca bir istemin buluş basamağına sahip olup olmadığı değerlendirmesi yapılırken ilk adım söz konusu istemin teknik ihtivasına en yakın ‘önceki teknik’ belgesini tespit etmektir.

Aynı veya komşu bir teknik sınıfta olmayan ve inceleme konusu istemle en çok sayıda ortak unsura sahip bir belge olarak da nitelendirilemeyecek bir belge üçüncü bir nedenden ötürü CPA olarak tayin edilebilir. Örneğin istemde tanımlanan unsurların çözmeyi amaçladığı teknik problem dikkate alındığında aynı şekilde doğrudan söz konusu problemin çözümünü hedefleyen bir belge kendisinden başka aynı teknik sınıfta veya daha çok ortak unsura sahip belgelerin önüne geçerek CPA olarak kabul edilebilir.

Buluş basamağı incelemesinde uygulanan problem-çözüm yaklaşımı uyarınca bir istemin buluş basamağına sahip olup olmadığı değerlendirmesi yapılırken ilk adım söz konusu istemin teknik ihtivasına en yakın ‘önceki teknik’ belgesini tespit etmektir.

CPA tespit edildikten sonraki adım buluş basamağı incelemesine tabi tutulan başvuruya ait (veya hükümsüzlük talebi söz konusu olan başvuruya ait) ilgili istemin (Örneğin İstem 1 veya kısaca C1) en yakın önceki teknik belgesinden (CPA) ayrıştığı fark özellik (F) tespit edilir.

(1) C1 – CPA = F(C1)

Yukarıdaki formülden hareketle incelenen istemde yer alan ama CPA’da yer almayan bir teknik unsur veya özellik F ile adlandırılmaktadır.

Buluş basamağı incelemesine tabi tutulan başvuruya ait (veya hükümsüzlük talebi söz konusu olan başvuruya ait) CPA (incelenen isteme en yakın önceki teknik belgesi) tespit edildikten sonraki adım ilgili istemin (Örneğin İstem 1 veya kısaca C1) en yakın bilinen teknik belgesinden (CPA) ayrıştığı fark özelliğin (F) tespit edilmesidir.

C1’de tanımlı olup da CPA’da önerilmeyen fark özellik tespit edildikten sonra CPA içine bakılarak söz konusu fark özelliğin (F) muadili veya onun işlevine en yakın işleve sahip bir özelliğin var olup olmadığı incelenir.

Buluş basamağı incelemesine tabi tutulan başvuruya ait (veya hükümsüzlük talebi söz konusu olan başvuruya ait) CPA (incelenen isteme en yakın bilinen teknik belgesi) tespit edildikten sonraki adım ilgili istemin (Örneğin İstem 1 veya kısaca C1) en yakın bilinen teknik belgesinden (CPA) ayrıştığı fark özelliğin (F) tespit edilmesidir. C1’de tanımlı olup da CPA’da önerilmeyen fark özellik tespit edildikten sonra CPA içine bakılarak söz konusu fark özelliğin (F) muadili veya onun işlevine en yakın işleve sahip bir özelliğin var olup olmadığı incelenir.

Açık bir örnek vermek gerekirse fark özellik (F) bir boya tabancasında boyayı homojen tutan bir karıştırma sistemi ise muadil özellik (M) boyayı ısıtarak homojenliğine katkı sağlayan bir sistem olabilir. Burada, incelenen istemde boyayı homojen tutan pallere sahip bir karıştırıcı olduğu varsayılırsa en yakın belgede ise bu özelliğin muadili olarak aynı veya benzer bir amaçla boyayı ısıtma işlevini gören bir sistem bulunmaktadır. Muadil özellik fark özellikle ilgili amaca hizmet etmekte ama sağladığı teknik faydanın aynısını sağlayamamaktadır. Zira aksi durumda en yakın belgede hali hazırda fark özelliğin kendisi yer alacağından inceleme konusu istemin buluş basamağından değil doğrudan yenilikten yoksun olduğu sonucu ortaya çıkabilirdi. Sonuç olarak muadil özellik fark özelliğin işlevine yakın veya kıyaslanabilir bir işlev yerine getirmektedir.

Buluş basamağı incelemesine tabi tutulan başvuruya ait en yakın teknik belge (CPA) tespit edildikten, incelenen istemde var olup CPA’da önerilmeyen fark özellik tespit edildikten ve CPA içine bakılarak söz konusu fark özelliğin (F) muadili veya onun işlevine yakın işleve sahip bir özelliğin var olup olmadığı belirlendikten sonra fark özelliğin muadil özelliğe göre teknik etkisi belirlenecektir.

Dikkat edilirse muadil özellik (M) eşdeğer özellik değildir. Bir diğer deyişle muadil özellik (M) eşdeğer bir özellik ise, yani vida ile civata arasındaki eşdeğerlik ilişkisi istemin (C1) en yakın belgeye (CPA) göre fark özelliği (F) ile en yakın belgenin (CPA) ekstradan sahip olduğu fark özelliğe muadil özellik (M) arasında var ise zaten buluş basamağından bahsedilemez. Muadil özellik istemde yer almamasına rağmen CPA’da ekstradan yer alan ve fark özellikle yakın teknik ilgiye sahip bir özelliktir.

Eşdeğer özellik ise Avrupa Patent Sözleşmesi Md. 69 ve onun uygulanmasına dair protokolde Md. 2’de atıf yapılan eşdeğerlik niteliğine sahip özelliktir. Eşdeğer özellikler aynı teknik işlevi eşdeğer olarak yerine getirdiklerinden CPA’de yer alacak bir eşdeğer özellik incelenen başvurunun buluş basamağından yoksun olduğuna işaret eder.

Buluş basamağı incelemesinde fark özellik (F) ve muadil özellik (M) belirlendikten sonra fark özelliğin muadil özellik dikkate alınmak suretiyle ürettiği teknik etki tespit edilir.

Açık bir örnek vermek gerekirse fark özellik bir boya tabancasında boyayı homojen tutan bir karıştırma sistemi ise muadil özellik boyayı ısıtarak homojenliğine katkı sağlayan bir sistem olabilir. Burada, incelenen istemde boyayı homojen tutan pallere sahip bir karıştırıcı olduğu varsayılırsa en yakın belgede ise bu özelliğin muadili olarak aynı veya benzer bir amaçla boyayı ısıtma işlevini gören bir sistem bulunmaktadır. Mevcut örneğe göre boyayı fiziksel olarak ajite ederek muadil özellik karşısında üretilen teknik etki boyayı fiziksel olarak karıştırarak homojenize etme etkisidir. Teknik etki olarak sadece ‘homojenize etme’ şeklinde bir tanım yapılırsa muadil özelliğin yani boyayı ısıtan sistemin homojenizasyon katkısı yok sayılmış olur.

Hükümsüzlüğü istenen (veya tescil öncesi buluş basamağı incelemesi yapılan) bir istemde (C1) yer alıp en yakın teknik belgede (CPA) yer almayan özelliğin (F), en yakın belgedeki (CPA) muadil özellik (M) karşısındaki teknik etkisi ve bu etkinin çözdüğü teknik problem tespit edildikten sonra, elde edilen teknik problem konu hakkında uzman kimseye sorulur.

Konu hakkında uzman kimse tüm teknik literatüre hakim ancak kendi başına yaratıcılık gerektiren önermelerde bulunamayacak, sadece standart ve doğrudan görülebilir aşikar önermeler yapabilecek bir kimsedir. Bu hayali kimsenin buluş basamağı incelemesindeki yaklaşımı ilgili istemin buluş basamağına sahip olup olmayacağı şeklinde bir değerlendirme yapılmasına olanak verir.

Bu noktadan hareketle konu hakkında uzman kimsenin değerlendirmesine bakılır. Konu hakkında uzman kimse sadece CPA’dan ve teknik problemden haberdar edilmiş varsayılır ve ne hükümsüzlüğü istenen (veya tescil öncesi buluş basamağı incelemesi yapılan) belgeye ait ilgili istemden veya o istemdeki fark özellikten (F) haberdar olmadığı kabul edilir. Teknik konu hakkındaki uzman kimseye sorulan soru ise bileşke teknik etkinin çözdüğü teknik problem olup değerlendirmeye alınacak husus teknik kimsenin bu problemden hareketle CPA’yı da okuduktan sonra fark özelliğe (F) ulaşmak için bakabileceği bir başka belge (K) olup olmadığıdır.

Buluş basamağı incelemesinde teknik konu hakkındaki uzman kimseye sorulan soru bileşke teknik etkinin çözdüğü teknik problem olup değerlendirmeye alınacak husus teknik kimsenin bu problemden hareketle ve CPA’yı da okuduktan sonra fark özelliğe (F) ulaşmak için bakabileceği bir başka belge (K) olup olmadığıdır.

Eğer konu hakkında uzman kimsenin başvurabileceği bir K belgesi var ise ve söz konusu K belgesi CPA ile kombine edilmiş halde değerlendirildiğinde, yani birleştirilerek ele alındığında inceleme konusu istemin buluş basamağını tehlikeye düşürüyorsa bu tehlikenin düzeyi değerlendirilmeden daha önce konu hakkında uzman kimsenin K’yı gerçekten dikkate alıp almayacağı değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmeye Avrupa Patent Ofisi İnceleme kılavuzu içinde verilen isim ‘Could/Would’ sorgulamasıdır. Bu sorgulama İngilizce ifadesi gereği “uzman kimse K’yı okuyabilirdi, olasılık olarak doğru ancak gerçekten aslında okur muydu”, sorusunun cevabını arar. Bu cevabı ise kimi kıstaslar belirler.

Konu hakkında uzman kimsenin başvurabileceği bir K belgesi var ise ve söz konusu K belgesi CPA ile kombine edilmiş halde değerlendirildiğinde, yani birleştirilerek ele alındığında inceleme konusu istemin buluş basamağını tehlikeye düşürüyorsa bu tehlikenin düzeyi değerlendirilmeden daha önce konu hakkında uzman kimsenin K’yı gerçekten dikkate alıp almayacağı değerlendirilmelidir. Bu sorgulama “uzman kimse K’yı okuyabilirdi, olasılık olarak doğru ancak gerçekten aslında okur muydu”, sorusunun cevabını arar.

Burada dikkat edilmesi gereken husus konu hakkında uzman kimsenin K’ya başvurup başvurmayacağının değerlendirilmesinde hangi parametrelerin hesaba katılacağıdır. Hayali bir kimse olan konu hakkında uzman kimsenin izlemesi beklenen davranış şekli bir metodolojiye göre belirlenir. Buna göre CPA’dan haberdar edilen ve teknik problem kendisine sorulan konu hakkında uzman kimse, K eğer incelenen belge ile aynı veya komşu teknik sınıftaysa bu belgeyi okumaya karar verebilir.

İncelenen istemde bir boyayı homojen tutan pallere sahip bir karıştırıcının yer aldığı ve en yakın belgede ise bu özelliğin muadili olarak boyayı ısıtma işlevini gören bir sistem bulunduğu varsayılırsa mevcut örneğe göre bir boyayı fiziksel olarak ajite ederek çözülen teknik problem şu şekilde ifade edilebilir. Boyanın fiziksel olarak ajite edildiği ve homojen olarak muhafaza edildiği bir sistem nasıl olabilir?

Bu noktada mesela konu hakkında uzman kimsece CPA ile kombine edilip edilmeyeceği sorgulanan K belgesi boyalarla ilgili bir teknik sınıfta değil de çimento karışımları ile ilgili bir teknik sınıftaysa teknik sınıfların farklı olduğu ortaya çıkar. Ancak K’nın teknik sınıfı hükümsüzlüğü istenen (veya tescil öncesi buluş basamağı incelemesi yapılan) istemin yer aldığı belgenin teknik sınıfı ile komşu olmasa bile uzaktan ilgili (yapı malzemeleri) bir teknik sınıfta kabul edileceğinden konu hakkında uzman kimsenin belgeye başvurması hala olasıdır. Dolayısıyla uzman kimsenin K’ya bakma ihtimali ‘belki bakabilirdi’ noktasından ‘gerçekten bakabilirdi’, noktasına gelmektedir.

Aynı şekilde konu hakkında uzman kimse K belgesini okuduğunda F’nin (İnceleme konusu istem ile en yakın belge –CPA- arasındaki Fark Özellik) teknik etkisini görürse bu K’daki çözümleri CPA’ye uygulayabileceğine dair bir işarettir. Dahası eğer K’da F’nin çözdüğü teknik problemin tanımlandığını görürse bu da bu problemin çözümüyle ilgili K’da anlatılanları CPA’ya uygulayabileceğine bir işarettir. Ve son olarak K’da F’nin kendisini görürse doğrudan F’yi alıp CPA’ye ekleyebileceğine dair güçlü bir işaret ortaya çıkmış olur. F’nin CPA’ya eklenmesi sırasında CPA’da ne kadar az modifikasyon gerekiyorsa veya başka bir deyişle K’da tanımlı F’yi CPA’ya ekleme sırasında CPA’da tanımlı sistemin değiştirilmesi ne kadar az gerekiyorsa veya hiç gerekmiyorsa bu da C1 isteminin buluş basamağını ciddi biçimde tehlikeye düşürecektir.